7 września 2019 roku po raz kolejny zaprosiliśmy mieszkańców Chrzanowa na lokalne wydarzenie NARODOWE CZYTANIE, które miało formę widowiska literackiego. Czytaliśmy NOWELE POLSKIE. Początek – czyli słowo wstępne przedlekcyjne zostało wygłoszone w bibliotece przy ul. Broniewskiego 10C o godz. 11.00, po czym nastąpiło przejście na Chrzanowski Rynek, gdzie o godz. 11.30 zaproszeni goście, czytelnicy i mieszkańcy miasta wzięli udział w wielkim widowisku – LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO z przełomu wieku XIX i XX. W trzech zaaranżowanych klasach zostały przeprowadzone lekcje w oparciu o wybrane nowele polskie. Całość literackiego widowiska wzbogaciły regionalne odnośniki szkolne, występy chórów szkolnych, ćwiczenia cielesne podczas zajęć, ciekawe rekwizyty, dekoracje i charakteryzacje.
Patronat lokalny: Burmistrz Miasta Chrzanowa
Patronat medialny: Tygodnik Ziemi Chrzanowskiej Przełom, Chrzanowska Telewizja Lokalna
Adresaci: czytelnicy MBP, mieszkańcy miasta, uczniowie chrzanowskich szkół
Autorzy i realizatorzy:
Scenariusz, narracja : Olga Nowicka (Miejska Biblioteka Publiczna/ Dział Promocji Biblioteki i Upowszechniania Czytelnictwa)
Dyrektor szkoły: Zbigniew Klatka (Stowarzyszenie Seniorzy Alwerni / Teatr Ludowy Tradycja w Okleśnej)
Nauczycielki: Olga Piotrowska (I LO w Chrzanowie), Wanda Potoczek (DKK), Danuta Jakubowska (DKK)
Wizytatorzy: Ludwika Marasik (ZNP. Oddział Chrzanów), Edward Górecki (Galeria Drzewiej w Porębie-Żegoty)
Tercjan (Woźny): Zbigniew Tomski (satyryk, regionalista)
Chór szkolny : (uczniowie I LO w Chrzanowie)
Chór Rady Szkolnej : (Zespół wokalny Senior Singers / UTW w Chrzanowie)
Licealiści I LO i Seniorzy UTW (statyści w strojach z epoki)
Rekwizyty, dekoracje, charakteryzacja: Olga Nowicka, Olga Piotrowska
Grzegorz Piątkowski: foto / MBP Chrzanów
Karol Wójtowicz: nagłośnienie mobilne / MBP Chrzanów
Współpraca:
I LO w Chrzanowie ( udział młodzieży, licealistów w widowisku, pod kierunkiem Olgi Piotrowskiej – nauczycielki j. polskiego)
Miejski Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Chrzanowie ( nagłośnienie, pomoc organizacyjna)
Szkoła Podstawowa nr 1 wraz z Oddziałami Integracyjnymi im. Adama Mickiewicza w Chrzanowie (pomoc organizacyjna)
Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Chrzanowie (Senior Singers)
Chrzanowskie Wodociągi (pomoc organizacyjna)
Komenda Powiatowa Policji w Chrzanowie ? zabezpieczenie przejścia korowodu na Chrzanowski Rynek
Oprawa Muzyczna: pieśni Moniuszki – w roku 2019 obchodzimy 200. rocznicę urodzin kompozytora (ur. 1819). Stanisław Moniuszko herbu Krzywda – polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pieśni, wielu oper, operetek, baletów i muzyki kościelnej. Tworzył muzykę nacechowaną narodowo, wplatając w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego oraz wykorzystując utwory polskich poetów. Przez wieki aż do dnia dzisiejszego pieśni Moniuszki towarzyszą nam przy różnych okazjach.
Chór szkolny I LO Chrzanów: Pieśń Ułani
Chór Rady Szkolnej: Pieśń Prząśniczka – sł. Jan Czeczot, muzyka Stanisław Moniuszko
W chrzanowskiej bibliotece po słowie wstępnym przedlekcyjnym i rozdaniu rekwizytów szkolnych: zeszytów dla czytających, dzienników dla pedagogów, kajetów dyrektora i wizytatorów, każdy uczestnik widowiska otrzymał tarczę szkolną.
W tegorocznej edycji czytali:
1. Robert Maciaszek – Burmistrz Miasta Chrzanowa
2. Jolanta Zubik – Zastępca Burmistrza Miasta Chrzanowa
3. Krzysztof Zubik – Przewodniczący Rady Miejskiej w Chrzanowie
4. Adam Potocki – Dyrektor Trzebińskiego Centrum Kultury w Trzebini
5. Małgorzata Dziuba – Radna Rady Miejskiej w Chrzanowie
6. Małgorzata Kowalska – Radna Rady Miejskiej w Chrzanowie
7. Tadeusz Arkit – Prezes Chrzanowskich Wodociągów
8. Piotr Mankiewicz – Prezes SCHC
9. Bogumiła Boho – Dyrektor SP nr 1 w Chrzanowie
10. Gustaw Czerwik – poeta, literat, uczestnik Akademii Słowa
11. Kaim Grażyna – Red. Naczelna Tygodnika Ziemi Chrzanowskiej Przełom
12. Małgorzata Bigaj – Dyrektor PCKU w Chrzanowie
13. Zbigniew Mazur – Dyrektor Muzeum im. I. i M. Mazarakich w Chrzanowie
14. Teresa Wojciechowska – Dyrektor MOKSiR w Chrzanowie
15. Wojciech Talowski – Powiatowy Ośrodek Wsparcia Dziecka i Rodziny w Chrzanowie
16. Bożena Bierca – Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego im. S. Staszica w Chrzanowie
17. Lucyna Kozub-Jentys – Prezes UTW w Chrzanowie
18. Kamil Bogusz – regionalista, historyk, badacz lokalnych tradycji, Społeczny Opiekun Zabytków
19. Agnieszka Bachtenko – czytelniczka chrzanowskiej biblioteki
20. Anna Kasprzyk – bibliotekarka MBP w Chrzanowie
21. Monika Florek – polonistka SP nr 3 w Chrzanowie
Podczas Narodowego Czytania 2019 z czasów współczesnych przenieśliśmy się w klimat przełomu wieków, gdzie literacko wędrowaliśmy po utworach od romantyzmu aż po dwudziestolecie międzywojenne. 8 lektur na 8 Narodowe Czytanie – był to temat LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO na Chrzanowskim Rynku, gdzie w trzech zaaranżowanych tam specjalnie klasach, czytający i uczestnicy widowiska pobrali kolejną lekcję historii literatury polskiej ale również bawili się słowem, czasem i miejscem.
Wspólnie z dyrektorem szkoły, pedagogami, wizytatorami i pracownikami szkoły przypomnieliśmy fragmenty 8 wybranych nowel:
1. Dobra pani – Elizy Orzeszkowej
2. Dym – Marii Konopnickiej
3. Katarynka – Bolesława Prusa
4. Mój ojciec wstępuje do strażaków (ze zbioru: Sanatorium pod Klepsydrą) – Bruno Schulza
6. Orka – Władysława Stanisława Reymonta
5. Rozdzióbią nas kruki, wrony – Stefan Żeromski
7. Sachem – Henryka Sienkiewicza
8. Sawa (z cyklu: Pamiątki Soplicy) – Henryka Rzewuskiego
Mieliśmy więc dwie strefy czasowe: lata współczesne i przełom wieków – klasy gimnazjalnae, w których chłopcy i dziewczęta zasiedli w szkolnych ławach, gdzie przed budzącym respekt obliczem profesorek wykazali się swoją wiedzą i elokwencją, a także talentem oratorskim i erudycją.
Klasa A – była to klasa awangardowa współczesna prowadzona przez Olgę Piotrowską.
Klasa B – była to klasa żeńska prowadzona przez Danutę Jakubowską. Tutaj przenieśliśmy się w ostatnie dziesięciolecie XIX w., gdzie na żeńskiej pensji oprócz: religii, geografii, arytmetyki, geometrii , nauk przyrodniczych, historii, muzyki, higieny, kursu kucharstwa i gospodarstwa domowego, dziewczęta z dobrych domów pobierały rzetelną naukę j. polskiego, pod bacznym okiem ulubionej nauczycielki.
Klasa C – to z kolei była klasa męska ok roku 1920, w czasie kiedy szkoła nadal była niekoedukacyjna. Poprowadziła ją Wanda Potoczek.
Nad porządkiem w szkole czuwał Dyrektor (Zbigniew Klatka) oraz wizytatorzy (Ludwika Marasik i Edward Górecki)
Nie zabrakło występów Chóru Rady Szkolnej (Senior Singers ( pieśń Prząśniczka) oraz Chór szkolnego I LO (pieśń Ułani)
Były również ćwiczenia cielesne, zarządzenia Dyrektora, oceny lekcji wizytatorów, humorystyczne przerywniki klasowe oraz wejścia charyzmatycznego Tercjana (woźnego), który z impetem dawał sygnał szkolnym dzwonkiem do rozpoczęcia i zakończenia lekcji.
Pierwowzorem postaci Tercjana był Andrzej Wyzina – jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci chrzanowskiego gimnazjum z okresu przed II wojną światową. Wcześniejszy podoficer CK armii, budził swoją postawą respekt wśród swoich bezpośrednich podwładnych i całej rzeszy uczniów.
W piśmie chrzanowskiego gimnazjum “Nad Poziomy”, Nr 3, w marcu 1933 r., na str. 3 opublikowano słynny wiersz:
Nasz Pan Tercjan
Głowa w górę, głos tubalny
Mars na czole, tęga mina
Świta Jego : Lekki, Skalny
A kto On jest? PAN WYZINA
Hałas. Nagle milkną krzyki,
Truchleje każdy chłopczyna
Wnet ustaje gra w guziki
Któż cud zrobił? PAN WYZINA.
Cisza. Nagle dzwonek dźwięczy
Oto kończy się godzina
Cała szkoła huczy, brzęczy
Któż to zrobił? PAN WYZINA.
Gdy żołądek w pewnej porze
Swoje marsze grać zaczyna
Któż go bułką zapchać może?
Jeden tylko! PAN WYZINA.
On – /nikt temu nie zaprzeczy/
Jest oświaty też reflektor
I rozstrzyga wiele rzeczy
Mówiąc: ?Ja i Pan Dyrektor?.
J.R.T.
Ostatni wers nawiązuje do anegdotycznych sytuacji w których, bohater wiersza, pytany o jakieś sprawy związane z funkcjonowaniem gimnazjum często odpowiadał: “Jeszcześmy tego z Panem Dyrektorem nie omawiali” lub podając rozwiązanie jako swoją wspólną z Dyrektorem decyzję.
Finał Narodowego czytania mógł więc być tylko jeden – widowisko zakończyły słowa Tercjana: Ja i Pan Dyrektor zarządziliśmy koniec Narodowego Czytania 2019!
