175 lat temu urodził się...
Bolesław Prus (właśc. Aleksander Głowacki herbu Prus) – polski pisarz, prozaik, nowelista i publicysta okresu pozytywizmu, współtwórca polskiego realizmu, kronikarz Warszawy, myśliciel i popularyzator wiedzy, działacz społeczny, propagator turystyki pieszej i rowerowej. Jeden z najwybitniejszych i najważniejszych pisarzy w historii literatury polskiej.
Urodzony w 1847 w Hrubieszowie, zmarł w 1912 w Warszawie.
Ojcem przyszłego pisarza był Antoni Głowacki herbu Prus, matką Apolonia z Trembińskich. Oboje rodzice wywodzili się ze szlachty, ale podupadłej i pozbawionej majątków. Rodzice wcześnie umarli, a chłopcem zajmowała się rada familijna. Szczególną opiekę sprawowała nad nim ciotka, Domicella z Trembińskich Olszewska, do której był szczerze przywiązany.
Młodość
O jego dzieciństwie niewiele wiadomo. Uczył się w Lublinie, a naukę kontynuował w Siedlcach i Kielcach.
W chwili wybuchu powstania styczniowego, mając zaledwie szesnaście lat, dołączył do oddziału powstańczego. W bitwie pod Białką odniósł ranę na karku, a proch strzelniczy osmalił mu oczy. Przez udział w powstaniu autor spędził kilka miesięcy w więzieniu. Mimo to konsekwencją urazu było przewrażliwienie oczu, które zmuszało go do chodzenia w ciemnych okularach.
Praca i dorosłe życie
Bolesław Prus pod wpływem nabytej wiedzy stał się zwolennikiem pozytywistycznej pracy u podstaw i budowania postępu wśród najbiedniejszych. Pracował i uczył się w Warszawie. Zatrudniał się głównie jako guwerner, korepetytor, fotograf i ślusarz. Próbował również swoich sił jako dziennikarz. W1864 rozpoczął pracę publicystyczną, potem pisarską.
Bardzo intensywnej pracy dziennikarskiej i pisarskiej towarzyszyła działalność społeczna. Do dziś zdolne dzieci wiejskie otrzymują stypendia, które ufundował w testamencie. Inicjował i uczestniczył w wielu akcjach społecznych, m.in. w pracy Komitetu Obywatelskiego zdobywającego fundusze dla robotników pozbawionych pracy po strajkach 1905 lub Towarzystwa Higieny Praktycznej wykupującego tanie miejsca kąpielowe dla ubogiej młodzieży w Nałęczowie.
To był człowiek wyjątkowo tkliwy, serdeczny. Człowiek, który kierował swoje uczucia do najbiedniejszych.
– słyszymy w audycji Elżbiety Skrzyneckiej
Za debiut prasowy autora uznaje się artykuł społeczny z 1972 roku: “Nasze grzechy”. Większość opowiadań, nowel, a następnie powieści Prusa była po raz pierwszy publikowana na łamach gazet, z którymi współpracował. Pierwszą dużą powieścią Prusa, która zyskała uznanie krytyków była „Placówka”. Następnie powstała „Lalka” (z początku przyjęta negatywnie), „Emancypantki” i w końcu, chwalona do dziś, powieść historyczna „Faraon”.
Wujek był bardzo zapracowany, całe dnie spędzał najczęściej w swoim gabinecie. Kiedy pisał powieść, ciocia mu zanosiła jedzenie. On mógł pisać przez dwa tygodnie i nikt nie mógł go widzieć. Nie wychodził wcale ze swojego pokoju.
– wspominały siostrzenice Prusa, Maria Bądzyńska i Wanda Ciszewska.
Pozytywizm
Prus był uczestnikiem i współtwórcą formacji pozytywistycznej, która kształtowała się (głównie w Warszawie) na początku lat 70-tych. Kiedy się skończyła – trudno powiedzieć. Jej twórcy żyli jeszcze i byli aktywni w XX wieku, od końca lat 80-tych współistnieli z kontestującą ich Młodą Polską. Ich poglądy ewoluowały, ale nie zmieniały się w zasadniczych punktach.
Źródła informacji: www.wikipedia.org, www.culture.pl, www.taniaksiazka.pl, www.polskieradio.pl
