Pokaz filmu „Harcerz nr 1. Rzecz o Andrzeju Małkowskim” / Relacja
2 marca 2023 roku Komisja Historyczna Hufca ZHP w Chrzanowie im. dh dr Zdzisława Krawczyńskiego wraz z Miejską Biblioteką Publiczną w Chrzanowie zaprosili na pokaz filmu Adama Turuli, Ryszarda Siarkowskiego i Marii Wilgus pt. „Harcerz nr 1. Rzecz o Andrzeju Małkowskim”. Po krótkim wstępie przewodniczącego Komisji, hm. Janusza Krupnika, rozpoczął się seans.
Obraz przedstawia bogato ilustrowaną archiwaliami historię życia i działalności Andrzeja Małkowskiego, w tym dzieje jego rodu, rodziców, rodzeństwa. Słyszymy wspomnienia jego żony Olgi, wnuczki Krystyny, biografa. W filmie wypowiadają się pracownicy akademiccy, osoby związane ze środowiskiem harcerskim w kraju i poza granicami, przedstawiciele instytucji kultury. Omówiona zostaje ścieżka formalnej edukacji Andrzeja, udział w organizacjach tj. Eleusis i Zarzewie. Kluczowym momentem dla bohatera dokumentu było przygotowanie na podstawie brytyjskiego w duchu dzieła Roberta Baden-Powella Scouting for Boys autorskiej publikacji Scouting jako system wychowania młodzieży zawierającej odniesienia do polskiej tradycji i literatury. Pokazana została także praca Małkowskiego przy czasopiśmie „Skaut”.
22 maja 1911 – po zakończeniu szkolenia pierwszych skautów Andrzej Małkowski odczytał rozkaz, który powołał do życia pierwsze drużyny skautowe, co uznaje się za symboliczny początek polskiego harcerstwa. Obyczajową rewolucją było dopuszczenie do harcerstwa dziewcząt. Małkowski wierzył w dawanie przykładu i przekazywanie dobrych wzorców, wprowadził abstynencję do skautingu, otaczał opieką dzieci pozostawione same sobie. Powtarzał, że każdy błąd można naprawić. Zwieńczeniem starań Małkowskiego było uzyskanie zaproszenia i wyjazd w 1913 roku na Scouts Conference w Birmingham, gdzie otrzymał odznaczenie za zasługi z rąk samego Baden-Powella. Relacja ze zlotu, będąca syntezą poglądów Andrzeja, pt. Jak skauci pracują powstała w Zakopanym – tam też zorganizował on kolejny ośrodek skautingu. Działalność ta wzbudzała podziw Stefana Żeromskiego. Po wybuchu I wojny światowej Małkowski wstąpił do Legionów, następnie – zmuszony do opuszczenia Polski – kontynuował swoje dzieło na emigracji.
Po projekcji uczestnicy dyskutowali o swoich wrażeniach przy kawie i herbacie.
Film dofinansowano ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego edycja 2022 Wolność po polsku.
