25. rocznica śmierci Zbigniewa Herberta
“Zbigniew Herbert przyszedł na świat 29 października 1924 roku we Lwowie.
Tuż przed wybuchem wojny rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego we Lwowie, kontynuował ją podczas wojny i okupacji na tajnych kompletach. W 1943 zaczął studiować polonistykę na konspiracyjnym Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.
Jednocześnie walczył w szeregach Armii Krajowej, w 1942 ukończył nawet szkołę podchorążych. W roku 1944 przeniósł się do Krakowa, gdzie po wojnie ukończył studia ekonomiczne (1947) na Akademii Handlowej. Od roku 1948 przebywał w Sopocie, wtedy to rozpoczął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Herbert był przede wszystkim poetą, choć pisał także utwory dramatyczne, eseje czy formy prasowe. Pisał między innymi dla “Przeglądu Kupieckiego” i “Tygodnika Wybrzeża”. Studia prawnicze ukończył w 1949 roku. Wkrótce potem nawiązał współpracę ze “Słowem Powszechnym”.
“We wrześniu 1939 roku Zbigniew Herbert był czternastoletnim chłopcem. Po zajęciu Lwowa przez ZSRR gimnazjum stało się dziesięcioletnią szkołą na wzór sowiecki, w miejsce łaciny i religii rozpoczęto naukę rosyjskiego i ukraińskiego. W tym czasie doszło do pierwszego aktu oporu politycznego – jak podaje żona kolegi z lat szkolnych Pisarza Zdzisława Ruziewicza Jadwiga, uczniowie podpalili wiszący na bocznej ścianie klasy portret Ławrentija Berii. Rafał Żebrowski podaje alternatywne wersje antykomunistycznego incydentu, za najbardziej prawdopodobne uznając napisanie na tablicy antybolszewickiego wierszyka. Incydent nie pociągnął za sobą konsekwencji poza naganą udzieloną przez roztropną dyrektor szkoły.
W związku z zajęciem Lwowa przez Rzeszę dalsze kształcenie odbywało się na tajnych kompletach, na których Herbert zdał maturę w roku 1943 lub na początku 1944. Jesz-cze przed opuszczeniem Lwowa rozpoczął tajne studia polonistyczne, słuchając wy-kładów Marii Dłuskiej i Stefanii Skwarczyńskiej. Pod okupacją niemiecką pracował jako sprzedawca w sklepie metalowym, dodatkowy dochód uzyskiwał jako tzw. “karmiciel wszy” w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami prowadzonym przez profesora Rudolfa Weigla. Również po zakończeniu wojny Herbert w złej sytuacji finansowej “dorabiał sobie” odpłatnym oddawaniem krwi
W 1950 roku przyjechał do Warszawy i został tam na stałe. Wówczas miał już dyplomy trzech fakultetów (polonistyka, ekonomia i prawo), rozpoczął studia na wydziale filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego poglądy polityczne, nie mogły być publikowane ze względu na cenzurę, nikt wiec nie kupował jego artykułów, pisarz chcąc się utrzymać wykonywał niejednokrotnie prace fizyczne, jednak nie ugiął się i nie zmienił swoich opinii.
Od roku 1955 należał do Związku Literatów Polskich. W latach 60-tych wiele podróżował, był w Anglii, Włoszech, Niemczech, Francji i Grecji. W 1968 roku wstąpił w związek małżeński z Katarzyną Dzieduszycką. W krótkim czasie bo zaledwie w przeciągu roku przyjęto go wielu elitarnych zrzeszeń literackich, m.in. do Polskiego PEN Clubu i berlińskiej Akademie der Knute.
Twórczość Herberta doczekała się uznania, poeta był wielokrotnie nagradzany (m.in. nagroda im. Nikolausa Lenaua w 1965 r., nagroda im. Herdera w 1973 r. i nagroda im. Petrarki w 1978 r.). Jego wiersze były też tłumaczone na wiele języków i zdobywały sobie popularność także za granicą. Był też wymieniany jako jeden z najpoważniejszych pretendentów do Literackiej Nagrody Nobla.
Niezgoda na rządzący system, przejawiała się także w działalności politycznej pisarza. Był jednym z tych, którzy podpisali List 15, w którym domagali się umożliwienia zamieszkałym w ZSRR Polakom kontaktu z polską kulturą współczesną. Podpisał się także pod Memoriałem 59 ( grudzień 1975), stanowiącym głos polskich intelektualistów w kwestii koniecznych zmian ustrojowych.
Zbigniew Herbert zmarł 28 lipca w 1998 roku w Warszawie.
