140. rocznica urodzin Kornela Makuszyńskiego
Kornel Makuszyński przyszedł na świat 8 stycznia 1884 roku w Stryju. Autor takich dział jak Awantura o Basię, Szatan z siódmej klasy, Przygody Koziołka Matołka.
Najpopularniejszy polski pisarz dwudziestolecia międzywojennego, był Zakopiańskim piewcą oraz zagorzałym sympatykiem narciarskiej sekcji „Wisła”.
Pierwsze wiersze zaczął pisać w wieku 14 lat, a ich pierwszym recenzentem był Leopold Staff.
W wieku 16 lat opublikował swoje wiersze w lwowskim dzienniku Słowo Polskie. Gdy Makuszyński zgłosił się po odbiór swojego wynagrodzenia, Jan Kasprowicz nie mógł uwierzyć, że autorem tak niesamowitych utworów był młody chłopak w znoszonym szkolnym mundurku.
W 1910 roku pisarz poznał we Lwowie studentkę Uniwersytetu Lwowskiego Emilię Bażeńską pochodzącą ze starego rodu szlacheckiego von Baysen-Bażeński.
Bażeńska była znaną lwowską muzą wśród artystycznej cyganerii. Emilia zaprosiła Makuszyńskiego do litewskich Burbiszek – majątku swojego brata Michała.
W 1913 roku w Warszawie odbyło się wesele pary.
Makuszyński z rodziną spędzali w Zakopanem mnóstwo czasu, gdzie jego żona leczyła chore płuca. Niestety w 1926 roku Emilia zmarła na gruźlicę. Została pochowana na warszawskich Powiązkach.
30 sierpnia 1927 roku Makuszyński ożenił się ze śpiewaczką Janiną Gluzińską.
W 1929 roku pisarz został honorowym obywatelem Zakopanego. Jest to dowód na poczucie humoru Podhalan, którzy nie brali do siebie delikatnych uszczypliwości ujętych w cyklu „Listów z Zakopanego”. Parę lat później został członkiem Polskiej Akademii Literatury.
Z inicjatywy pisarza na stokach Gubałówki powstało sanatorium dla młodzieży. Oprócz tego inicjował również zbiórki pieniężne na sprzęt narciarski dla dzieci z najbiedniejszych góralskich rodzin.
W 1930 roku odbyły się w Zakopanem pierwsze zawody „O Puchar Kornela Makuszyńskiego”. W tych zawodach brali udział m.in. Bronisław Czech i Stanisław Maruszarz.
W 1945 Kornel Makuszyński został objęty zakazem publikacji. Sam autor wiązał to ze swoim dołączeniem Polskiej Akademii Literatury. Po objęciu jego twórczości zakazem publikacji, udało mu się wydać tylko jedną książkę – „List z tamtego świata”.
W Zakopanem żył w ciasnym mieszkaniu, jego żona zarabiała na ich życie lekcjami muzyki. Resztę swojego życia spędził w zapomnieniu.
Kornel Makuszyński zmarł 31 lipca 1953 roku. Pochowano go na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem.
Co o Makuszyńskim mówili znajomi?
Urzekał mnie humor autora, typu dickensowskiego, określany jako “uśmiech przez łzy”. Makuszyński potrafił dostrzec dobro pod powłoką zła, piękno pod pozorną brzydotą, a prawdę tam, gdzie inni widzieli jedynie fałsz. Cechował go niezwykle serdeczny, pogodny stosunek do świata i ludzi, a beztroską wesołość łączył z sentymentalizmem i melancholią.
[Jan Twardowski, “Autobiografia. Myśli nie tylko o sobie. 1915–1959”, tom 1]
Stałym i wspaniałym bywalcem był Kornel Makuszyński. Jeżeli brydż i koniak zwolniły go od pracy, przechadzał się w splendorze po Krupówkach i kłaniał z umiejętnością podkomorzego, połączoną z kunsztem ochmistrza własnego dworu. Możnym słał pocałunki poprzez jezdnię wraz z czołobitnym pokłonem i omalże nie z obłapianiem za nogi, pokurczom i gołocie takie sobie od niechcenia machnięcie ręką lub jednym okiem. Był ulubieńcem karciarzy, choć nie lubił przegrywać, Karpowicza i salonów, jeżeli można tak nazwać zatłoczone pokoiki naszych pensjonatów i hoteli. Kiedy wreszcie powstał oficjalnie Klub Brydżowy, Kornel osiadł w nim na stałe z małą przerwą na sen i inne drobne czynności.
[Rafał Malczewski, “Pępek świata. Wspomnienia z Zakopanego”, Warszawa 1999]
Są ludzie, którzy nie powinni umierać, którzy nie pasują do śmierci, o których trudno myśleć jak o zmarłych. Do takich należał Kornel Makuszyński.
[Kazimierz Wierzyński, “Szkice i portrety literackie”, Warszawa 1990]
Wyszukaj książki, audiobooki i e-booki.
Znajdź, zarezerwuj i wypożycz książki w naszej bibliotece.
