130. rocznica urodzin Jarosława Iwaszkiewicza

Poeta, dramatopisarz, eseista, prozaik i tłumacz. Urodzony 20 lutego 1894 we wsi Kalnyk na Kijowszczyźnie.

Jarosław Iwaszkiewicz przyszedł na świat na terenach obecnej Ukrainy, we wsi Kalnyk.

Do Warszawy przeniósł się w 1918 roku. To właśnie w stolicy wraz z innymi poetami, którzy radośnie zainspirowanie byli odzyskaną przez Polskę niepodległością, założył grupę poetycką „Skamander”. Oprócz Iwaszkiewicza do grupy należeli: Julian Tuwim, Jan Lechoń, Kazimierz Wierzyński i Antoni Słonimski.

W czasie II W.Ś. działał w strukturach Polski podziemnej w wydziale kultury i sztuki. Razem z prof. Stanisławem Lorentzem ratował zabytki kultury. Podczas okupacji mieszkał w Stawisku, razem z Marią Dąbrowską i  Jerzym Andrzejewskim, skąd kierował sekcją literatury w departamencie Oświaty, Nauki i Kultury Delegatury Rządu RP na kraj. Jego dom tętnił artystycznym życiem – organizowano tam konspiracyjne koncerty, spotkania autorskie, oraz dyskusje.

W marcu 1947 rozpoczął wydawanie pisma „Nowiny Literackie”, które według zamierzeń miały wznowić tradycję „Wiadomości literackich”. W 1952 roku rozpoczął swoją karierę polityczną. Do końca swojego życia posłował na sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Proza Jarosława Iwaszkiewicza była silnie związana z tradycją literacką i z przemianami literatury współczesnej, jednak trudno jest zaliczyć ją do jednego z XX-wiecznych nurtów czy kierunków literackich. Jego wczesne utwory utrzymywane są w konwencji baśniowo-poetyckiej. Dominuje w nich tradycja modernistyczna. Już w powieści „Zmowa mężczyzn” poeta stworzył tam własną, oryginalną wizję świata, która w pełni dopiero wybrzmiewa w następnych opowiadaniach m.in. „Panny z wilka”.

Iwaszkiewicz swoją dojrzała prozę oparł na zasadzie skojarzeń (np. śmierć – życie, miłość – nienawiść) i nadawaniu jej wymiaru filozoficznego uogólnienia losów postaci o bogatym życiu psychicznym i wrażliwą świadomością. Uwikłanym w te antynomie bohaterom niemal zawsze towarzyszy poczucie tragizmu, które uzasadnione są okrucieństwem praw natury.

Tragizm w twórczości Iwaszkiewicza nabiera szerszego wymiaru w utworach opartych na doświadczeniach poety z okresu okupacji. Widać go zwłaszcza w takich utworach jak : „ Kongres we Florencji”, „Matka Joanna od Aniołów”.

Poeta świadomie wykorzystując całą gamę stylów i konwencji literackich rozwinął i unowocześnił formę gatunkową opowiadań, ożywił narrację epicką poprzez wzbogacenie jej elementami refleksji i liryzmu.

Jarosław Iwaszkiewicz zmarł 2 marca 1980 roku. Pochowany został z pełnymi honorami 4 marca 1980 roku na cmentarzu w Brwinowie pod Warszawą. W jego pogrzebie uczestniczyły najważniejsze osoby państwa, m.in. Henryk Jabłoński, Alojzy Karkosza, Tadeusz Kałasa, Bogdan Gawroński.