20. rocznica śmierci Czesława Miłosza

Polski poeta, prozaik, eseista. Jeden z największych polskich poetów. Laureat Nagrody Nobla i wielu innych prestiżowych nagród literackich. Urodził się 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Litwie.

Debiutował w 1930 roku wierszami „Kompozycja i Podróż”, które opublikowane zostały w uniwersyteckim piśmie
„Alma Mater Vilnensis”.

W latach 1934-1935 przebywał w Paryżu na rocznym stypendium naukowym. Po powrocie do kraju rozpoczął pracę początkowo w wileńskiej, a następnie w warszawskiej stacji Polskiego Radia.
Po wybuchu II wojny światowej znalazł się najpierw w Rumunii, a później w Wilnie. Po zajęciu Litwy przez wojska Armii Czerwonej przekradł się do Warszawy. W czasie okupacji niemieckiej pracował w Bibliotece Uniwersyteckiej jako woźny i brał udział w podziemnym życiu kulturalnym stolicy.

W 1945 roku wydał zbiór przedwojennych wierszy „Ocalenie”, który jest najważniejszym tomem poezji polskiej z XX wieku.
„Wyrósł nad głowy swoich rówieśników i rywali poetyckich. Stoi przed nim trud już nie tylko na miarę jego pokolenia (…).
Trud na miarę poezji, która nie przemija, gdy przemijają jej czasy” – tak pisał Kazimierz Wyka o Miłoszu.

Po zakończeniu II wojny światowej władze w Polsce przejęła partia komunistyczna. Poeta początkowo nie był negatywnie nastawiony do nowego systemu, który panował w naszym kraju. W okresie 1945-1951 pracował jako attaché kulturalny PRL w Nowym Jorku i Waszyngtonie, a później jako sekretarz Ambasady w Paryżu. Gdy wrócił do Polski zobaczył do jakich negatywnych zmian doszło w kraju po zmianie władz. Niedługo potem wyjechał z powrotem do Francji, gdzie zamieszkał
w Maisons-Laffitte, czyli w siedzibie Instytutu Literackiego kierowanego przez Jerzego Giedroyca.

W latach 60. Czesław Miłosz wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie rozpoczął pracę jako profesor na Wydziale Języków
i Literatur Słowiańskich Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Dekadę później jego utwory zaczęły być tłumaczone na język angielski, w międzyczasie Miłosz sam zaczął zdobywać większą popularność.

10 grudnia 1980 Czesław Miłosz został laureatem Nagrody Nobla. Jednak jego twórczość nie była w Polsce znana, a wszystko za sprawą cenzury, która zabraniała publikować w Polsce wierszy Miłosza.

„Kiedy dostałem Nagrodę Nobla, to już całkowicie straciłem kontrolę i tylko włosy wydzierałem z głowy, dowiadując się kim jestem w oczach innych” – pisał poeta po latach w „Autoportrecie przekornym”.

„Nagroda Nobla dla Czesława Miłosza jest nie tylko nagrodą talentu. Jest także nagrodą wytrwałości i wierności wewnętrznemu głosowi, który prowadził go przez zasadzki historii i zawikłanie osobistych doświadczeń. Zdania Miłosza są jasne, ale poezja ciemna, splątana w swoim bogactwie. Gdybym miał porównywać ją do jakiegoś instrumentu to tylko do organów. Organy naśladują wszystkie dźwięki, ale pozostają organami. Budują muzyczną całość, jak dzieło Miłosza składa się na poetyckie uniwersum, w którym zagadkowo współistnieją ironia i harmonia, inspiracje romantyczne i intelektualny rygor, umiejętność posługiwania się dziesiątkami idiolektów i natychmiast rozpoznawalny krój zdania, przejmująca czystość stylu, pozbawionego czegokolwiek zbędnego, kilkoma kreskami malującego całe światy.” – tak opisywał twórczość Miłosza jej znawca, Jan Błoński.

Czesław Miłosz zmarł 14 sierpnia 2004 roku w Krakowie.