130. rocznica urodzin Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej

„Miłość jest tym głównym pryzmatem, przez który patrzyła na świat, jest motorem życia i głównym elementem jej biografii” – mówiła o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej prof. Grażyna Borkowska.

Przyszła na świat 24 listopada 1891 w Krakowie. Jej ojcem był Wojciech, a dziadkiem – Juliusz Kossak. Siostrą pisarki była pisarka satyryczna Magdalena Samozwaniec.

W jej rodzinnym domu często można było spotkać przedstawicieli polskiej elity intelektualnej i artystycznej, m.in. Henryka Sienkiewicza, Ignacego Jana Paderewskiego czy Wincentego Lutosławskiego.

Maria dorastająca wśród elit, zadebiutowała w 1922 roku tomikiem „Niebieskie migdały”, który został doceniony przez krytyków.

„To był debiut bardzo udany. Pawlikowska jednym rzutem dołączyła do plejady wybitnych polskich poetów, którzy debiutowali nieco wcześniej i tworzyli grupę Skamandra” – mówiła historyk literatury prof. Grażyna Borkowska.

Ciekawość bez wątpienia wzbudzało jej życie prywatne. Wychodziła za mąż trzykrotnie, ale nie stroniła od romansów.

Pierwsze trzy tomiki przepełnione są optymizmem i chęcią do życia, później coraz częściej poetka zwraca uwagę na przemijanie, skłania się także do fascynacji naturą. Jej twórczość dzieli się okres przedwojenny i po 1939 roku.

„To nie było tak, że wydarzenia wojenne Pawlikowska przyjęła, jak naiwne dziecko wychowane w bogatym salonie, które nagle zrozumiało, że ludzie są okrutni, a świat jest przykrym doświadczeniem, z którym trzeba się zmierzyć. Wojna potwierdziła to, o czym Pawlikowska już wcześniej wiedziała. Mówiła, że wojna to porządek życia nastawiony na najwyższą godzinę”– mówiła Borkowska.

Zbiór ostatnich utworów i korespondencji, które są świadectwem pogrążenia Pawlikowskiej w bólu i cierpieniu, w latach 50. XX wieku wydał Tymon Terlecki.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zmarła w szpitalu w Manchesterze 9 lipca 1945.