grupy obrzędowe
Grupa śpiewacza
ZDROJANKI
Przedstawiciel:
Monika Dudek
Pieśni z pogranicza
„Pieśni z pogranicza” to pomysł na prezentację folkloru muzycznego z pogranicza dwóch powiatów; krakowskiego i chrzanowskiego. Chcemy zaprezentować pieśni, o wspólnych wątkach melodycznych i tekstowych, funkcjonujące na obszarze większego terytorium niż potocznie rozumiane „krakowskie” i „śląskie”.
Zdrojanki rozpoczęły swą działalność jako odrębna grupa we wrześniu 2020 roku. Grupa jest częścią Zespołu Tańców Świata Zdrojanie, działającego w Centrum Kultury i Sportu w Krzeszowicach od 2010 roku. W tegorocznej edycji Przeglądu „Krakowski Wianek’ w Szczurowej Zdrojanki zajęły II miejsce. Śpiewaczki kształcą się pod okiem Moniki Dudek, etnolożki, tancerki, pieśniarki, znawczyni regionu.
Zespół Śpiewaczy
KGW Leśniaki
Przedstawiciel:
Olga Myrta
Od ziarenka do bochenka
Obrzęd dożynkowy w wykonaniu zespołu śpiewaczego KGW Leśniaki to barwne widowisko oparte na tradycji lokalnej związanej ze żniwami. Obrzęd rozpoczynają kosiarze, którzy wychodzą w pole i koszą dojrzałe kłosy zboża, gospodynie idą za nimi i podbierają odkładający się pokos i wiążą powrósłami w snopki, potem ustawiają mondle. Następnie suche zboże zwożą do stodoły, gdzie młócą je cepami. Wymłócone ziarna zbóż zawożą do młyna, tam powstaje mąka, z której wypiekają chleb. Z chlebem udają się do gospodarza w podzięce za udany plon. Cały obrzęd przeplatany jest utworami muzycznymi, pieśniami i przyśpiewkami. Ponadto w widowisku wykorzystane są narzędzia i przedmioty rolnicze, które jeszcze zachowali członkowie zespołu. Program obrzędu opracowała Stanisława Myrta – przewodnicząca KGW Leśniaki.
Zespół powstał w 1955 r. przy KGW Leśniaki. Jest ambasadorem kultury ziemi siewierskiej na mapie kulturalnej Polski. Kultywuje zwyczaje i tradycje wsi polskiej oraz pieśń ludową. Uczestniczy w licznych uroczystościach i imprezach oraz różnego rodzaju konkursach, przeglądach i festiwalach artystycznych. Szczególne miejsce w działalności zespołu zajmują widowiska obrzędowe. W 2005 r. zespół został uhonorowany Złotą Odznaką „Zasłużony dla Rozwoju Województwa Śląskiego”. Jest laureatem Nagrody Starosty Powiatu Będzińskiego w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania i ochrony kultury „Kasztelanka” oraz nagrody Burmistrza Miasta i Gminy Siewierz w dziedzinie upowszechniania i ochrony kultury oraz twórczości artystycznej. W 2016 r. został uhonorowany Nagrodą Okolicznościową Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a w 2020 r. otrzymał Puchar Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi za podtrzymywanie i upowszechnianie dziedzictwa kulturowego i kulinarnego polskiej wsi.
Ludowy Zespół
Pieśni i Tańca Andrychów
Przedstawiciel:
Agnieszka Kołacz
Zabawa na andrychowskim rynku
W obyczajowości niewielkiego miasteczka dawnych Krakowiaków Zachodnich wpisały się niedzielne spotkania mieszkańców Andrychowskiego rynku. To tu wiele rodzin przychodziły w niedzielne popołudnie lub niedzielny wieczór schodzili się mieszkańcy na pogawędki, na to aby porozmawiać, przy dobrym kuflu piwa, oranżady, aby sobie pośpiewać cieszyć się wspólnie chwilą wolnego czasu. Często na Rynku tym zbierali się muzykanci, grali krakowiaki, polki warszawianki, sztajerki i czardasze. Mieszkańcy czas ten wykorzystywali na wspólne pohulanie, tańczyli, śpiewali. Wszystko to osadzone było w tutejszej obyczajowości, tak warto był czas wolny ze sobą spędzić. Zespół w swoim widowisku nawiązuje do czasu znaczenia rynku jako miejsca dla kształtowania się więzi wspólnoty i więzi międzyludzkich i wzajemnych sąsiedzkich kontaktów. Były te spotkania także czasem dla młodych, którzy mieli okazję się spotkać, poznać i z sobą zatańczyć. Było to również miejsce dla przedłużania życia tradycji, która tym sposobem była przekazywana z pokolenia na pokolenie. W repertuarze muzycznym i pieśniowym wykorzystano melodie starych krakowiaków i elementów wzajemnie przenikających z pogranicza Krakowsko-laskiego. Opracowanie muzyczne: Leon Majkut Opracowanie taneczne i scenariusza: Urszula Wiśniowska Konsultacje Etnograficzne: Małgorzata Kiereś
LZPiT ANDRYCHÓW przypomina i popularyzuje autentyczną muzykę, śpiew, tańce i zwyczaje, zwłaszcza regionu Krakowiaków Zachodnich. Głównym atutem zespołu jest wielopokoleniowość. W swoim bogatym repertuarze posiada m.in. programy z tańcami krakowskimi, śląskimi, narodowymi, tańcami z pogranicza śląsko-krakowskiego, tańcami z Pogórza Laskiego. Prezentuje programy z pieśniami ludowymi, patriotycznymi, kościelnymi, oraz kolędami i pastorałkami. Zespół bierze udział w wielu przeglądach i festiwalach, zdobywając nagrody i wyróżnienia. Wielokrotnie występował podczas Tygodnia Kultury Beskidzkiej, gdzie m.in. wziął udział w 30-tych Międzynarodowych Spotkaniach Folklorystycznych. Swoje programy prezentował za granicą m.in. w Niemczech, w Czechach, na Słowacji, na Łotwie, na Ukrainie, w Macedonii oraz Czarnogórze. W 2017 roku otrzymał, przyznawaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odznakę honorową „Zasłużony dla kultury polskiej”. Zespół nagrał i wydał kilka płyt.
Grupy śpiewaczo-obrzędowe:
"Płazianki" z Płazy
"Luszowianki" z Luszowic
"Pogorzycanki" z Pogorzyc
"Balinianki" z Balina
Przedstawiciele grup:
Stanisława Grelak
Jadwiga Pietrzyk
Krystyna Bolek
Marta Pstraś
Opiekun grup:
Jan Ryś
Ochrona i popularyzacja zanikających gatunków folkloru muzycznego na terenie ziemi chrzanowskiej
Ochrona od zapomnienia ballad, pieśni weselnych, pieśni opowiadających o dziwnych zdarzeniach, na przykładzie repertuaru grup śpiewaczo-obrzędowych z terenu gminy Chrzanów. Prezentacje grup śpiewaczo-obrzędowych:
Grupa śpiewaczo-obrzedowa „Płazianki” z Płazy wykona utwór „Pastuszek niewidomy. Pieśń o cudownym zdarzeniu”.
Grupa śpiewaczo-obrzędowa „Luszowianki” z Luszowic wykona pieśń o św. Annie, patronce Luszowic.
Grupa śpiewaczo-obrzedowa „Pogorzycanki” z Pogorzyc wykona pieśń weselną „Przyjechał do niej pięknie ubrany” – utwór opowiadający o przybyciu pana młodego po panią młodą przed wyjazdem na ślub do kościoła.
Grupa śpiewaczo-obrzedowa „Balinianki” z Balina wykona pieśń „Płynie woda od ogroda” – zanotowany w Balinie przekaz pokoleniowy na melodię „chodzonego”.
Dodatkowo „Pieśni ocepinowe” z okolic Rudna z lat 60. i 70. w wykonaniu archiwalnym Danuty Kozłowskiej.
Grupa śpiewaczo-obrzędowa „Płazianki” z Płazy: Grupa działa od 50 lat, ma w swoim repertuarzepieśni religijne – unikalne na ziemi chrzanowskiej – np. „W Wielki Czwartek po obiedzie”, „Ballada o św. Helenie”, „To som cuda”. Jest laureatem Festiwalu Folkloru Polskiego w Bukowinie Tatrzańskiej, „Krakowskiego sianka” w Szczurowej. Grupa śpiewaczo-obrzędowa „Luszowianki” z Luszowic: Repertuar grupy jest zróżnicowany, „Luszowianki” wykonują pieśni obyczajowe, ballady oraz utwory obecnie układane na dożynki i różne uroczystości. Są laureatkami Festiwalu Folkloru Polskiego w Bukowinie Tatrzańskiej oraz Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego „Złoty Kłos” w Zebrzydowicach. Grupa spiewaczo-obrzędowa „Pogorzycanki” z Pogorzyc: Grupa działa od powojennych lat. Ma w swoim repertuarze pieśni weselne, obyczajowe, dożynkowe. Jest laureatem Międzynarodowego Festiwalu Folklorystycznego w Zebrzydowicach oraz Festiwalu Folkloru Polskiego w Bukowinie Tatrzańskiej. Grupa śpiewaczo-obrzędowa „Balinianki” z Balina: Grupa działa od lat powojennych. „Balinianki” mają w repertuarze pieśni zalotne, kołysanki, dożynkowe, obyczajowe. Są laureatkami przeglądów tj.: Ogólnopolski Przegląd Piosenki i Przyśpiewki Ludowej w Przedborzu, Międzynarodowy Przegląd Folklorystyczny „Złoty Kłos” w Zebrzydowicach, Festiwal Folkloru Polskiego „Sabałowe Bajania” w Bukowinie Tatrzańskiej.
